مهمترین ویژگی گونه های مناسب برای پرورش به شـرح زیـر است:
1- سرعت رشد مطلوب
2- مقاومت بیشتر در مقابل شرایط پرورش متراكم و نامساعد پرورشی
3- سازگاری با غذای كنسانتره
4- بلوغ جنسی كوتاه مدت
5- امكان تأمین بچه ماهی به تعداد موردنیاز
6- فراهم بودن زمینه های فروش و صنایع تبدیلی
معرفی گونه های پرورشی تاسماهی:
فیل ماهی (Huso huso)
فیل ماهی یا بلوگا پادشاه ماهیان خاویاری است. با حداکثر وزنی که می تواند از ۱۰۰۰ کیلو گرم نیز تجاوز کند البته این رکورد را کالوگا نیز به همراه دارد کالوگا و بلوگا هر دو از جنس huso هستند و در خانواده ماهیان خاویاری قرار دارند. و نیز بهترین و با کیفیت ترین نوع خاویار مربوط به بلوگا می باشد.
رشـد ایـن ماهی سـریعتـر از سـایر ماهیـان خاویـاری اسـت؛ بـه طـوریكـه فیلماهیان در یكسالگی به وزن یك تا 5/1كیلوگرم، دوسـالگی به میانگین وزن 3 تـا 5 كیلـوگرم و در سـال سـوم بـه 8 تـا 12 كیلوگرم میرسـند .
این ماهی از نظر شیلاتی اهمیت فراوانی دارد و خاویار آن از نوع درجه یك محسوب میشود. گوشت این ماهی حاوی 6/16درصد پروتئین و 7/6 درصد چربی اسـت (محسـنی و همكـاران، 1384؛ پـورعلی و همكـاران، 1389). خاویـار آن نیـز 9/25درصد پروتئین و 8/11درصد چربی دارد. این گونه بـاارزش، درصد قابل توجهی از جمعیت مولدین پرورشی در مراكز تولیدی را شامل میشود.
ماهی سیبری (Acipenser baerii)
در شـرایط طبیعـی ایـن گونـه در طـی یـك دوره طـولان یمـدت 15 تـا 16 سـاله بـه بلـوغ جنسـی و خاویـاردهی میرسد، درحالیكه پرورش آن در شرایط محصور و با اسـتفاده از رژیم غذایی مناسب میتواند این دوره را به 5 الی 6 سال كـاهش
دهد. تاسماهی سیبری از استعداد قابل توجهی برای پرورش در شـرایط محصـور برخـورداراست، که ای ویزگی ها سبب شده تا یکی از گونه های باارزش تجاری محسوب شود
از خصوصیات بارز تاسماهی سیبری :
1- سریع الرشد بـودن
2- مقاومـت در مقابـل نوسـانات حرارتـی
3- گستردگی و تنوع در رژیم غذایی
4- كوتـاه بـودن دوره رسیدگی بلوغ جنسی
قره برون یا تاس ماهی ایرانی Acipenser persicus
تاسماهی ایرانی یكی از باارزشتـرین گونـه هـای ماهیـان خاویـاری حوضه جنوبی دریای خزر است كه طی دهه اخیر به عنوان گونه مناسب پرورشی جهت تولید خاویاربه مزارع پرورش ماهیـان خاویـاری معرفـی شده است و حدود 20 تا 30 درصـد از گلـه هـای مولـدین پرورشـی درمزارع خصوصی را تشكیل میدهد (صالحی و همكاران، 1388(
در شرایط پرورش در مخازن فایبرگلاس و بتنی در سـال اول به میانگین وزنی 300 گرم و در سال دوم 600 گرم و سال سـوم تا 2 كیلوگرم میرسند(حسـینی و همكـاران، 1388؛ پـورعلی و همكاران، 1390).
سن بلوغ در شرایط پرورشی 10 تـا 12 سال است (محسنی و همكاران، 1389). وزن مولدین در این سن 15 تا 20 كیلـوگرم و بـه طـور متوسـط 2 كیلـوگرم خاویـار می دهد. درجه حرارت مطلوب بـرای تكثیـر ایـن مـاهی 22-20 درجه سلسیوس است. گوشت و خاویـار ایـن گونـه ارزش زیـادی دارد. به طـوریكـه گوشـت آن 11 درصـد چربـی و 6/15 درصـد پروتئین(محسنی و همكاران، 1389) و خاویار آن 16-11 درصد چربی و 27-23 درصد پروتئین دارد
استرلیاد Acipenser ruthenus
استرلیاد یکی از انواع کوچک تاس ماهیان نیمه مهاجر است که در آب شیرین زندگی می کنند و وزن آن ۶ تا ۸ کیلو گرم می باشد و ندرتاً ۱۶به کیلو گرم می رسند. بلوغ جنسی این ماهی در محـیطهـای طبیعـی در نرها 5-3 سالگی و در ماده ها 8-5 سالگی اتفاق میافتد. در این هنگام طول ماهی فقط 40 تا 50 سانتیمتر است و حـداكثر طـول آن به 80 سانتیمتر میرسد. اما همین ماهی در شرایط پرورشی نرمال، زودتربه بلوغ جنسی می رسد.
گوشت این ماهی دارای کیفیت مطلوب بوده و پرورش آن در آبزی پروری كاربرد بسیاری دارد. بخصوص در هیبرید گیری با گونه های مختلف مـورد اسـتفاده قـرار میگیرد كه مهمترین آن هیبرید با فیلماهی و تولید دورگـه ای بـه نام بستر است.
پرورش این گونه نیز در حوضچه هـای بتنـی و استخرهای خاكی با غذای دسـتی انجـام شـد و حتـی بـه عنـوان مـاهی زینتـی معرفـی شـد (پـورعلی و همكـاران،1391، تاتینـا و همكاران، ).
ازون برون Acipenser stellatus
ایـن مـاهی ازجملـه ماهیان خاویاری باارزش شیلاتی به شمار میرود
وجه تمایز ازون برون با دیگر گونه های ماهیان خاویاری پوزه بسیار دراز می باشد که مسطح و نوک آن به سمت بالا خم می باشد. لب پایینی پوسته نیست و دارای بریدگی در وسط آن می باشد. سبیلک های کوتاهی دارند و هیچگونه رشته ای روی آن قرار ندارد و به دهان نمی رسند اما به دهان نزدیکتر از پوزه می باشد.
در شـرایط پرورشی حدودا در 6 سالگی بالغ میشود. وزن مولد ماده در این سن 10 تا 14 كیلوگرم میرسد و 5/1 كیلـوگرم خاویـار قابـل استحصـال دارد.
.گوشت این ماهی حـاوی 19 درصـد پـروتئین، 8/6 درصـد چربـی و خاویـار آن حـاوی 24 درصـد پـروتئین و 8/10 درصـد چربـی اسـت (بهمنـی و همكـاران، 1384).
