سیستم پرورش ماهی خاویاری

سیستم های پرورش ماهیان خاویاری:

سیستم پرورش غیر متراكم ماهی خاویاری

در روش پرورش غیر متراكم یا گسـترده (Extensive)   تولید در حداقل می باشد و نیاز به سیستم مدیریتی پیشرفته ندارد . در ایـن روش، میزان برداشت از مزرعه ار تباط مسـتقیمی بـه میزان تولیـد طبیعـی اسـتخر و شـرایط فیزیكـی و شیمیایی آب دارد. لذا، عامل تعیین كننده در تراكم كشـت، شرایط طبیعی استخر است. در سیستم پرورش گسـترده، مـاهی در محیطی مشابه با زیستگاه طبیعی خود و بدون غــذای دستی، یا هوادهی پرورش داده میشود.
اغلب از این روش برای ماهی دار كردن آبگیرهـا و منابع طبیعی نظیر دریاچه های پشت ســدها و غیـره اسـتفاده میشود. با توجه بـه شـرایط اسـتخر را مـی تـوان با  20 تـا 500 عـدد بچه ماهی سه تا پنج گرمی در هر هكتار ماهی دار كرد و نهایتاً پس از هر سه سال، از 50 كیـلوگرم تا 5/1تن در هكتار فیلماهی یـا ماهی بستر برداشت كرد (ایمانپور و نویری، 1376).

سیستم پرورش نیمه متراكم تاسماهی

در سیستم پرورش نیمه متراكم ( (Semi-intensive کیفیت غذادهی و میزان تولید مزرعه وابسته به نوع خوراك ماهی می باشد، خوراك مصـرفی مـیتوانـد به صورت  خمیری و یا خشك باشد.  لذا از یک طرف كیفیت خوراك مصرفی واز طرفی دیگر كمیــت و كیفیـت آب ورودی از موارد بسیار با اهمیت و مورد توجه بر مقدار تولید در این سیسـتم پرورشی می باشد. در ایـن روش بسته به شرایط از فضاهای پرورشی متفاوتی مانند، مخازن پیش ساخته یا بتنی، استخرهای خاكی و یا قفسهای غوطه ور می توان استفاده نمود. مقدار آب مصرفی در حـدود 10 لیتـر در هكتـار (500 گـرم تـا 1000 گــرم در مترمربـع) و در قفسها 6 تا 17 كیلوگرم در مترمربـع مـیتـوان تولیـد كـرد. در پرورش نیمه متراكم، فاكتورهـای شـیمیایی آب نظیـر اكسـیژن، گازكربنیـك، pH، آمونیـوم و غیـره می بایست به طور منظم كنتـرل شوند وحداقل هفته ای یكبار اندازه گیری موارد فوق انجام گیرد.

سیستم پرورش متراكماهی خاویاری 

در سیستم پرورشید    موفقیت  و افزایش تولید وابسته به مدیریتی صحیح، تغذیه ماهی ها با خـوراكی با کیفیت مناسب می باش. اغلب پرورش در این سیستم در استخرهای بتنی و یا در حوضچه های پیش ساخته از جنس های مختلف نظیر، گالوانیزه، فایبر گلاس یا زینکالیوم انجام می گیرد. تغذیه ماهی با خوراک كنسانتره خشـك اسـت، كه متناسب با سن ماهی به شكل گــرانـول یـا پلـت مصـرف مـیشـود. كیفیت خوراك از لحاظ تركیبات مواد مغذی و همچنـین سـلامت و استحكام در رشد ماهی و حفظ کیفیت آب بسیار حائز اهمیت است. با استفاده از این روش میتوان تولید را تا 35 كیلوگرم در مترمربع افزایش داد .

سیستم پرورش فوق متراكم تاسماهی

در این سیستم پرورشی مقدار مصرف آب به سبب بکار بردن سیستمهـای نـوین هـوادهی و تزریـق اكسـیژن مـایع به حداقل می رسد. از اینرو به جای افزایش جریان آب، با هـوادهی مطلـوب، مصـرف آب 5/2 تا 5/6 برابر از میزان استاندارد پرورش ماهی كمتر خواهد بود. امروزه سیستم های فـوق متراكم (Superintensive) بـه صـورت مداربسـته طراحی و مدیریت می شوند و این نوع سیستم در پرورش تاسماهیان مورد استقبال قرار گرفته است، سیستمهـای مـدیریتی پیشرفته در روش فوق متراکم این امکان را بوجود آورد تا فنّـاوری برتـری را بـه کار گیرند و از اینرو این موقعیت سبب می شود تا در این سیستم پرورشی 80 كیلـوگرم در مترمكعـب ماهی تولید شود. در روش فـوق متـراكم پــرورش بایـد در حوضچه های بتونی و یا مخازن پیش ساخته از جنس های مختلف نظیر، گالوانیزه، فایبر گلاس یا زینکالیوم باشد تا كنتـرل و مدیریت كلیـه عوامل مؤثر در پرورش و تولید در حد نرمال باشد. کنترل کیفیت آب در یك سیستم مداربسته قابل کنترل می باشد بطوریکه در شرایط نامناسب نظیر کاهش اكسیژن افزایش مواد سمی و فضولات تصفیه فیزیكی و شیمیایی صورت میگیرد و  

البته در این روش پرورش باید از حوضچه های بتونی و فایبرگلاس استفاده شود. در این سیستم هنگامی که آب از نظر اکسیژن فقیر و مواد دفعی و فضولات زیاد میشود، با استفاده از میکروفیلتر (حذف مواد معلق) و بیوفیلتر (تبدیل آمونیاک به نیتریت و نیترات) و تزریق اکسیژن مایع به وسیله راکتورهای مخلوط کن و ضدعفونی کردن، آب احیا شده و مجدد ًا مورد استفاده قرار میگیرد. تصفیه فیزیکی و شیمیایی و احیای مجدد آب در این سیستم در مصرف آب و ابعاد زمین مورد نظر مؤثر است و زمان رشد را به حداقل میرساند.

بطوریکه با استفاده از میکروفیلتر (حذف مواد معلق) و بیوفیلتر (تبدیل آمونیاک به نیتریت و نیترات) و تزریق اکسیژن مایع به وسیله راکتورهای مخلوط کن و ضدعفونی کردن،  آب احیاء میشود و مجدداً در سیستم مورد استفاده قرار مـیگیـرد. در ایـن تصفیه فیزیكی و شیمیایی دقـت عمـل و سـرعت ضـرورت دارد. به طوریكه كوچكترین اخـتلال در عمـل تصـفیه و احیـا سـبب مرگ ومیر شدید ماهی هایی كه از آب بازگشـتی اسـتفاده مـیكننـد، میشود. چنین ظرافتی سبب مـیشـود كـه عمـل تصـفیه و كنتـرل كیفیـت آب و انـدازه گیـری عوامـل حیاتی به صورت مداوم انجام پذیرد.
تصفیه فیزیكی و شـیمیایی و احیـای مجـدد آب در سیسـتم مداربسته مستقیما در صرفه جویی مصرف آب،صرفه جویی در بکارگیری مقدار زمین برای مجموعه پرورشی، افزایش رشد در مدت زمان کمتر و افزایش تولید تاثیر گذار است.
 كنترل دمـا از مسئله مهم دیگری است که در این سیستم با استفاده از سیستم های کنترل دما قابل تنظیم می باشد و در مدت زمان دوره پرورش موثر می باشد همچنین در ایـن سیستم به دلیل کنترل مدیریتی مناسب، فاكتورهای مورد نیـاز تغذیـه مـاهی در شـرایط مطلـوب قرار دارد.
لذا در مصرف غذا که حدودا 50 درصد هزینه تولید را در بر میگیرد، صرفه جـویی مـیشـود که این عامل سبب کاهش هزینه های تمام شده كه خود یكـی از مزایـای این سیستم می گردد( بهمنی و همکاران 1396).